ଗିରୀଶ ଚନ୍ଦ୍ର ନାୟକ
ଇତିହାସରୁ ଜଣାଯାଏ ଦ୍ୱାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଉକ୍ରଳର ନରପତିମାନେ ସୁଶାସକ ଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ଉକ୍ରଳର କଳା ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଚାରୁକଳାରେ ଉକ୍ରର୍ଷତା ପ୍ରତିପାଦିତର ଚରମସୀମାରେ ଥିଲା । ଓଡିଆ ଜାତିର କୋଣାର୍କ ଓ ପୁରୀର ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ମନ୍ଦିର ମାଳିନୀ ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ମନ୍ଦିର ମାନଙ୍କରେ ନିହାଣ ମୁନରେ ଜୀବନ୍ତ ଚାରୁକଳା ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଶହ ଶହ ବର୍ଷ ଆଜି ବି ମୁଣ୍ଡ ଟେକି ରହିଅଛି । କର୍ପୁର ଉଡିଯାଇଛି ସତ, କିନ୍ତୁ କନା ପଡି ରହିଛି । ଦ୍ୱାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ପର ଠାରୁ ପଂଚ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ଓଡିଶାକୁ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଯୁଗ କୁହାଯାଏ । ପଂଚ ଶତାବ୍ଦୀ ପର ଠାରୁ ଓଡିଶାର ନରପତି ମାନେ ଦୁର୍ବଳ ଏବଂ ପୂର୍ବ ସୂରି ପରି ଶୌର୍ଯ୍ୟ, ବୀର୍ଯ୍ୟ, ଗାରିମା ପ୍ରଭାବଶୀଳ ହୋଇ ପାରିଲେ ନାହିଁ ।
୧୫୩୮ ମସିହାରେ ଗଜପତି ପ୍ରତାପରୁଦ୍ର ଦେବଙ୍କ ମୃତୁ୍ୟ ପରେ ପରେ ଓଡିଶାର ଦୁର୍ଗତି ମାଡି ଆସେ । ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ଅରାଜକତା ବ୍ୟାପି ଯାଇଥିଲା । ପ୍ରତାପରୁଦ୍ର ଦେବଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ ଗୋବିନ୍ଦ ବିଦ୍ୟାଧର ରାଜ୍ୟ ସିଂହାସନ ଦଖଲ କରି ନୂତନ ରାଜବଂଶ ଭାବରେ ଭୋଇ ବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ପଂଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ନରପତି କପିଳେନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କ ସମୟରେ ଓଡିଆ ଜାତିର ଯେଉଁ ଗୌରବ ଗାରିମା ଓ ଖ୍ୟାତି ଯଶ ଥିଲା । ତାହା ପ୍ରତାପରୁଦ୍ରଙ୍କ ଠାରୁ ନିମ୍ନଗାମୀ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ସାଧାରଣ ଜନତା ଆଶା ଭରସା ହରାଇ ରାହା ଖୋଜୁଥିଲେ । ଓଡିଆ ଜାତି ଦିଗହରା ହୋଇ ଏକ କଷ୍ଟକର ଅତ୍ୟନ୍ତ କଠିନ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଗତି କରି ଚାଲିଥାଏ । ଏହି ଘଡି ସନ୍ଧି ମୁହୂର୍ତ୍ତ,ଦୁର୍ବଳ ମାନସିକତା ଓ ଅନିଶ୍ଚିତତାର ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ ସମାଜରେ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଆବଶ୍ୟକ ହେଲା । ଯାହା ଏହି ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କୁ ବଂଚିବାର ରାହା ଯୋଗାଇ ଦେଇଥିଲା । ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଷୋଡଶ ଶତାବ୍ଦୀ, ତାହା ସଂଗେ ସଂଗେ ନୂତନ ଯୁଗର ଅୟମାରମ୍ଭ ; ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ଭାବ, ଭକ୍ତି ଓ ତତ୍ତ୍ୱ ଜ୍ଞାନ ରସର ଝଙ୍କାରର ଯୁଗ । ନୂତନ ଇତିହାସ ନୂତନ ଅଧ୍ୟାୟ ଭାବ ଭକ୍ତିତ୍ତତତ୍ତ୍ୱଜ୍ଞାନ ରସର ଝଙ୍କାରର ଝଡ । କବିମାନେ ଲେଖନୀରେ ଓଡିଆ ଜାତିର ପ୍ରାଣରେ ଭରିଦେଲେ । ମୃତୁ୍ୟ ସଂଜୀବନୀଯୁକ୍ତ ସନ୍ଥମାନେ ସୃଷ୍ଟି କଲେ ନୂତନ ଇତିହାସ । ସାହିତ୍ୟର ଇତିହାସ । ଏହି ସାହିତ୍ୟ ହିଁ ଓଡିଆ ପ୍ରାଣରେ ଆଣିଦେଲା ନୂତନ ଜୀବନୀ ଶକ୍ତିର ସଂଚାର ଓ ଆଶା । ସାଧାରଣ ଜନତା ଭିତରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ଆତ୍ମ ବିଶ୍ୱାସର ପ୍ରତ୍ୟୟ । ସାହିତ୍ୟ ହିଁ ଆଣି ଦେଲା ଶକ୍ତି, ବଂଚିବାର ଅଭିନବ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଓ ଓଡିଆ ଜାତିର ଜନ ଜାଗରଣ । ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଭକ୍ତି ଭାବର ଜନ ଜାଗରଣ । ଅସାଧାରଣ ଭାବରେ ଭକ୍ତି ସାହିତ୍ୟର ବିକାଶ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ, ତାତ୍ତ୍ୱିକ,ଜ୍ଞାନ ଓ ଭକ୍ତି ରସର ପ୍ଲାବନରେ ଓଡିଆ ଜାତିକୁ ଆଣିଦେଲା ନୂତନ ମାର୍ଗ ଦର୍ଶନ ।
ଏହି ଭକ୍ତିଭାବର ନବ ଜାଗରଣରେ ସନ୍ଥ ମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବ କାୟା ବିସ୍ତାର କରେ । ଓଡିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ସନ୍ଥ ମାନେ ସମାଜର ନିମ୍ନ ଶ୍ରେଣୀରେ ଜାତ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ସାରା ବସୁଧାକୁ କୁଟୁମ୍ବ ମନେ କରି ସର୍ବଦା ଜନ ମଙ୍ଗଳ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥାନ୍ତି । ସନ୍ଥମାନେ ସର୍ବଦର୍ଶୀ । ସେମାନେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶ୍ରଦ୍ଧା ସହିତ ସବୁ ବାଟକୁ ଆପଣାଇ ନିଅନ୍ତି । ସନ୍ଥମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଗୁଣ ଭକ୍ତି ଭାବ ମାର୍ଗର ସାଧକ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସାହିତ୍ୟକୁ ନିର୍ଗୁଣ ଭକ୍ତି ମାର୍ଗର ସାହିତ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ସ୍ୱ ଅନୁଭୁତିରୁ ହିଁ ସାଧକ ସନ୍ଥ ହୁଏ । ଏହି ସ୍ୱ ଅନୁଭୁତି ହେଉଛି ସତ୍ୟ ଅନୁସନ୍ଧାନର ସର୍ବୋତମ ଫଳ । ସନ୍ଥ ମାନଙ୍କ ମତରେ ହୃଦୟର ଐକାନ୍ତିକ ପ୍ରେମ ସାଧନା ମନ ଭାବ ଓ ଭକ୍ତିରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହା କେବଳ ଭାବ ମାର୍ଗର ବିଷୟ । ଏକନିଷ୍ଠତା, ସର୍ବସ୍ୱ ସମର୍ପଣ, ତନମନ ପବିତ୍ରୀ କରଣ ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡ ଆତ୍ମ ବିଶ୍ୱାସ ବିନା ପରାମାତ୍ମାଙ୍କ ସାକ୍ଷାତ ସାନିଧ୍ୟ ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧା ମିଳି ପାରେନା । ପ୍ରେମ ରସରେ ମତ ହୋଇ, ଯେ ଜନ୍ମ ମୃତୁ୍ୟକୁ ଏଡାଇ ଦେଇପାରେ ସେ ହିଁ ନିର୍ମଳ ଭକ୍ତି ରସ ପାଇଥାଏ । ସମସ୍ତ ଦୁଃଖ ଓ ଜଂଜାଳ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥିତପ୍ରଜ୍ଞ ଭାବରେ ଅବସ୍ଥାନ କରି ପରମ ପୁରୁଷଙ୍କ ସାନିଧ୍ୟକୁ କେବଳ ସନ୍ଥ ହିଁ ସମର୍ଥ । ସାର୍ମଥ୍ୟ, ଗର୍ବୀ ଦମ୍ଭ, ଓ ମାନ ଅଭିମାନ ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହି ନିଷ୍କାମ ଭାବରେ ଅବସ୍ଥାନ କରେ ସନ୍ଥ । ସନ୍ଥ ମାନଙ୍କ ମନ ଓ ହୃଦୟ ବିଶାଳ । ତାଙ୍କ ମତରେ ସମସ୍ତ ଜୀବ ଜଗତ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଠାରୁ ଜାତ । ଆମ୍ଭେ ସମସ୍ତେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସନ୍ତାନ । ସୁତରାଂ ଆମ୍ଭ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଭେଦଭାବ ନ ରହିବା ଉଚିତ । ସନ୍ଥ ମାନଙ୍କର ଜାତି ଅଭିମାନ ନ ଥାଏ । ଯାହା ପାଖରେ ପି୍ରୟ ଅପ୍ରିୟ, ଅନୁକୂଳ ଓ ପ୍ରତିକୂଳ, ସୁଖ ଦୁଃଖ ଓ ଭୂତ ଭବିଷ୍ୟତ ଏକାକାର ସେ ହିଁ ଜ୍ଞାନୀ ଅଟେ ।
ସନ୍ଥ ଓ ମହାପୁରୁଷ: ସନ୍ଥ ମାନେ ସମାଜରେ ସଦା ସର୍ବଦା ଆଦରଣୀୟ, ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ସମ୍ମାନର ପାତ୍ର । ସେମାନଙ୍କର ଜନ କଲ୍ୟାଣ ଜନ ହିତକର କର୍ମ ହିଁ ଉଚ୍ଚ ସ୍ଥାନ ଦିଏ । ଅନେକ ମହାପୁରୁଷ ମାନେ ନୀଚ୍ଚ କୂଳରେ ଜାତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ନମସ୍ୟ । ଯଥା ୧-କବୀର (ଝୋଲିଆ ତନ୍ତୀ), ୨-ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ନାମ ଦେବ (ଦରଜୀ), ୩- ତୁକାରାମ (ଦୋକାନୀ), ୪- ରୈ ଦାସ (ମୋଚି), ୫-ରଖନ (ମୁସଲମାନ ସର୍ଦ୍ଧାର), ୬- ଆଗ୍ରାର ଅନ୍ଧ ସୁର ଦାସ (ଭାଟକବି), ୭-ଗୁଜୁରାଟର ଅଖେ (ବଣିଆ) ଦାହ ତୁଳାଭିଣା,୯- କର୍ଣ୍ଣାଟକର କନକ ଦାସ (ମେଣ୍ଢା ଚରାଳି), ୧୦-ବଙ୍ଗଳାର ରାମ ପ୍ରସାଦ ବୌଦ୍ଧ, ୧୧- ସେନ୍ନା (ଭଣ୍ଡାରି), ୧୨-ଓଡିଶାର ଶାରଳା ଦାସ (କୃଷକ), ୧୩-ବଳରାମ ଦାସ (ବାଉରୀ ବୈଷ୍ଣବ), ୧୪- ବାଲି ଗାଁ ଦାସିଆ (ବାଉରୀ),୧୫- ଯାଜପୁରର ହାଡି ଦାସ (କମାର), ୧୬-ଚୈତନ୍ୟ ଦାସ (ମାଳୀ), ୧୭- ସିଦ୍ଧ ଗିରିର ହାଡି ଦାସ ସନ୍ଥ ଅଭିରାମ ପରମହଂସଙ୍କର ଗୁରୁ (ତନ୍ତୀ), ୧୮ - ଅନ୍ଧ ଭୀମ ଭୋଇ (କନ୍ଧ) ୧୯- ଆର୍ତ ଦାସ,(ଚଷା) ଓ ୨୦-ସନ୍ଥ ବାହୁଡା ଦାସ (ବାଉରୀ) । ସନ୍ଥ ମାନେ ହେଉଛନ୍ତି “ଅପଢା ପଣ୍ଡିତ” । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ବିଦ୍ୟା ଶିକ୍ଷା ନ କରି ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ବହୁ ଗୁଣ ଓ ଅମାପ ଜ୍ଞାନର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ରଚିତ ତତ୍ୱ ଜ୍ଞାନ, ସୁକ୍ଷ୍ମ ଜ୍ଞାନକୁ ଆଜିର ବିଜ୍ଞାନୀ ମାନେ ଭେଦ କରି ପାରି ନାହାନ୍ତି । ୟେ ଜ୍ଞାନ ଅତି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଜନକ ବିଷୟ ବସ୍ତୁ । ସତରେ ଏହାକୁ ଭାବିଲେ କୁଳ କିନାରା ମିଳେନା । ସନ୍ଥ ମାନଙ୍କ ମତରେ ଭକ୍ତ, ଭଗବାନକୁ ଭୁଲି ଯାଇ ପାରେ । କିନ୍ତୁ ଭଗବାନ ଭକ୍ତକୁ ଛାଡନ୍ତି ନାହିଁ । ଯେପରି “ବାଛୁରୀ” ଗାଈକୁ ଛାଡି ଇତସ୍ତତଃ ଡିଆଁ ମାରେ । ହେଲେ ଗାଈ ତାର ବାଛୁରୀକୁ ଛାଡି ଯାଏନା । ସେହି ପରି ଭକ୍ତ ଓ ଭଗବାନଙ୍କ ସଂପର୍କ ଅତି ନିବିଡ ଡୋରିରେ ବନ୍ଧା ହୋଇଥାଏ ।
ସନ୍ଥ ମାନଙ୍କର ବାସ୍ତବ ଜୀବନ ଅତ୍ୟନ୍ତ କଠିନ, ଦୟନୀୟ ଓ ଦୁର୍ବିସହ ଅଟେ । ସେମାନେ ସତେ ଯେପରି ଶାମୁକାରୁ ମୁକ୍ତା ଅନ୍ଧକାର ମଧ୍ୟରେ ଆଲୋକ ବର୍ତିକା । ତାଙ୍କର ସାଧୁତା, ଦୟା, କ୍ଷମା ଉଦାରତା ଓ କର୍ମ ପ୍ରେରଣା ହିଁ ତାଙ୍କୁ ଅତି ମାନବ କରିଛି । ସେମାନଙ୍କର କର୍ମ ଓ ଆଚରଣ ବ୍ୟବହାର ଚଳଣି ଏକା ପରି । ତାଙ୍କ ଠାରେ ଆମ୍ଭେ ଅନୁଭବ କରୁ । ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଗୁଣ, ସନ୍ଥ ହିଁ ଆମର ପରମାତ୍ମା । ସେମାନେ ପରମ ପୂଜ୍ୟ ଓ ଚିର ନମସ୍ୟ । ଯେପରି ଲୁହାଟି ଚୁମ୍ବକର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ଚୁମ୍ବକରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ସେହିପରି, ସାଧୁ ସନ୍ଥ ମାନେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସାନିଧ୍ୟରେ ଗୁୁଣମୟ ହୋଇ, ଆମର ଅଗତିର ଗତି ମୁକ୍ତିର ପଥ ପ୍ରଦର୍ଶକ ହୋଇ ମଣିଷ ସମାଜର ଦେବଦୂତ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ସେ ସମୟରେ ସନ୍ଥମାନେ ସମାଜରେ ସମ କାଳୀନ ଧର୍ମ ବିଚାର ଧାରା ଦର୍ଶନ ବା ଜୀବନର ନୀତି ସଂପର୍କରେ ଦୃଢ ମୂଳ ଭିତ୍ତି ଭୂମି ସ୍ଥାପନ କରି ପାରିଥିଲେ । ମୂଳ ଲକ୍ଷ ଥିଲା କଥିତ ଭାଷାରେ ସରଳ କାବ୍ୟ ରଚନା । ଲୋକ ଚରିତ୍ରର ବିକାଶ, ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଆତ୍ମ ବିଶ୍ୱାସ ଆଣିବା ପାଇଁ ଧର୍ମ ଓ ଜୀବନ ଦର୍ଶନ ରହସ୍ୟକୁ ଜାଣିବା ଏହି ରହସ୍ୟମୟ ତତ୍ୱରୁ ତତ୍ୱ ସାହିତ୍ୟର ସୃଷ୍ଟି । ସେହି ତତ୍ତ୍ୱ ସାହିତ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବିଚାରଧାରାର ପ୍ରବାହ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ତତ୍ତ୍ୱ ଓ ଚେତନାର ଯୁଗ ପିଣ୍ଡ ଓ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ନେଇ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ଗବେଷଣାକୁ ତତ୍ତ୍ୱ କୁହାଯାଏ । ଏହି ଜ୍ଞାନର ମୂଳ ସୂତ୍ର ପରମ୍ ବ୍ରହ୍ମକୁ ଜାଣିବା ଏବଂ ତାଙ୍କର ଶରଣାଗତ ହୋଇ ମୁକ୍ତିର ପଥ ଖୋଜିବା ।
“ୟେ ସର୍ବ ମିଥ୍ୟାହେ ଅର୍ଜୁନ
ମୁଇଁ ସତ୍ୟ ଜ୍ଞାନୀ ନିର୍ଗୁଣ”
ବଳରାମ ଦାସଙ୍କ ଦାଣ୍ଡି ରାମାୟଣରେ ସନ୍ଥ ଦେହ (ଘଟ)କୁ ପୃଥିବୀ ସହିତ ତୁଳନା କରି ଯାହା ଘଟୁଛି, ଘଟରେ ତାହା ଅଛି ଆମ୍ଭ ପୃଥିବୀରେ ।
“ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଆରତ ଦୁଃଖ ଅପ୍ରମିତ
ଦେଖୁ ଦେଖୁ କେବା ସହୁ ,
ୟେ ଜୀବନ ପଛେ ନର୍କେ ପଡିଥାଉ,
ଜଗତ ଉଦ୍ଧାର ହେଉ” ।
ଦରଦୀ ଅନ୍ଧ ସନ୍ଥ କବି ଭୀମ ଭୋଇ କେତେ ଦରଦୀ, କେତେ ଚିନ୍ତାର୍ଥୀ, ସମାଜର ଦଳିତ ଲାଂଛିତ, ନିପୀଡିତ ଜନତାର ଦୁଃଖ ଓ ଯନ୍ତ୍ରଣାକୁ ନିଜ ସହିତ ମିଶାଇ ଦେଇ ମାନବିକତା ଓ ସାଧୁତାର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି । ୟେ ଦୁଃଖୀ ମଣିଷଙ୍କ ପାଇଁ ନିଜକୁ ସାମିଲ କରି ମହା ମାନବିକତା ପ୍ରଦାନ କରି ଆମ୍ଭକୁ ଅନ୍ଧତ୍ୱରୁ ଆଲୋକର ଚେତନା ଭରି ଦେଇଛନ୍ତି । ସତରେ ଧନ୍ୟ ତୁମ୍ଭେ ସନ୍ଥ କବି । ତାଙ୍କର ମାନବିକତା ଗୁଣ ସହିତ ତତ୍ୱ ଜ୍ଞାନ ମଧ୍ୟ ଗଭୀର ।
“ନୂଆ ଘର ଖଣ୍ଡି ଦିନେ ପୁରୁଣା ହେବ,
ମାରିବ ଶୂନ୍ୟ ଲହଡି ଥୟ ନୋହିବ ।”
ସନ୍ଥ ଗୋସ୍ୱାମୀ ବାହୁଡା ଦାସ ଜଣେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ଅବତାର ପୁରୁଷ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଜନ୍ମ ହୁଏ ବାଉରି ପରିବାରରୁ ।୧୭୫୦ ମସିହାରେ ସେ ଥିଲେ ଅପଢା ପଣ୍ଡିତ । ଯେଉଁ ସମୟରେ ଓଡିଶାରେ ଭକ୍ତି ମାର୍ଗର ବିକାଶ ହେଉଥିଲା । ସେହି ତତ୍ତ୍ୱ ସାହିତ୍ୟର ଜଣେ ବିନ୍ଧାଣୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ନିଷ୍କାମ କର୍ମ ଓ ଯୋଗ ବଳରେ ସେ ଅସାଧ୍ୟକୁ ସାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଗଭୀର ଭକ୍ତି ଏକ ନିଷ୍ଠ ସାଧନା ବଳରେ ଗଭୀର ଜ୍ଞାନର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଚିନ୍ତା ଚେତନା ଏବଂ ବିଚାରଧାରାରୁ ଏକ ଧର୍ମ ସୃଷ୍ଟି କରିଯାଇଛନ୍ତି । ମହା ଭୋଇ କୁଳ ମହାନ୍ ଜ୍ୟୋତି ପରି ଆଦି ମହାଭୋଇ କୁଳ ତାଙ୍କ ପ୍ରଚଳିତ ଧାରାରେ ଆଜି ଯାଏ ଚାଲୁଛି ଏବଂ ଚାଲିଥିବ । ମହାନ୍ ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ କାର୍ଯ୍ୟ ଆଜି ଯାଏ ଭୋଇମାନଙ୍କୁ ଏକତା ସୁତ୍ରରେ ବାଂଧି ରଖଛିି । ୟେ ଜାତିରେ ଜନ୍ମ ଠାରୁ ମୃତୁ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ବିଧି ବିଧାନ, ତାଙ୍କର ଅବଦାନ । ଯେଉଁ ସମୟରେ ଅରାଜକତା, ଅନ୍ଧ ବିଶ୍ୱାସ, ଅବିଶ୍ୱାସ, କୁସଂସ୍କାର ଓ ଘୃଣ୍ୟ ଜାତି ପ୍ରଥାର ଛୁଆଁ ଅଛୁଆଁର ବିଷ ବଳୟ ଘେରି ରହିଥିଲା ।
ସେହି ଅନ୍ଧକାର ମୁହୁର୍ତରେ ସନ୍ଥ ବାହୁଡାଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ ଓ ଚିନ୍ତା ଚେତନାର ବିଚାର ଧର୍ମ ଏକ ଧର୍ମ ସୃଷ୍ଟି କରି ମହାଭୋଇ କୁଳର ଜ୍ୟୋତି ହୋଇ ଆଲୋକିତ କଲେ । ସେ ଥିଲେ ଏକାଧାରରେ ସନ୍ଥ କବି, ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ, ଯୁଗ ପ୍ରବର୍ତକ ଓ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରତିଭା । ଭୋଇ କୁଳରେ ବାହୁଡା ଦାସଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ ହୋଇ ନ ଥିଲେ, ୟେ ସମାଜ ଲୋପ ପାଇ ଯାଇଥାନ୍ତା କିମ୍ବା ଆକ୍ରମଣକାରୀ କବଳରେ କବଳିତ ହୋଇଥାନ୍ତା । କେବଳ ସନ୍ଥ ବାହୁଡା ଦାସ ଦୂରଦର୍ଶୀ ଏବଂ ତାଙ୍କର ତତ୍ୱ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରଭାବରେ ୟେ ଭୋଇ ଜାତି ଆଜି ଯାଏ ତାର ସ୍ଥିତିକୁ ରଖିଛି । ଗୋସ୍ୱାମୀ ବାହୁଡା ଦାସ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ୱ ଜ୍ଞାନର ସମ୍ବଳିତ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରଥିଲେ । ଅନେକ ରଚନାବଳୀ କାଳର କରାଳ ଗର୍ଭରେ ବିଲୀନ ହୋଇ ଯାଇଅଛି । ଯେଉଁ କେତୋଟି ଅମୂଲ୍ୟ ଭଜନ ରହି ଯାଇଛି, ତାହାକୁ ସଠିକ୍ ରୂପେ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇ ପାରିନାହିଁ । ସେ ଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରୁ ୧.ଚିତ ଭୋଳା୨. ବାଇମନ ୩. ଅକର୍ମା ଦଶା ୪.ଗୁରୁ ବନ୍ଦନା ୫. ନୀଳଗିରି ୬. ଏକାକ୍ଷର ୭.ରାହାସ ୮.ଶୂନ୍ୟ ଶବଦ ୯. ଶୂନ୍ୟ ଘର ୧୦. ସଂସାର ନୁହଁଇ କାହାର ୧୧. ପ୍ରାର୍ଥନା ୧୨.ଚକାଡୋଳା ୧୩.ଭଜମନ ୧୪. ଅଲେଖ ୧୫. ପରମ ପୁରୁଷଙ୍କ ଧ୍ୟାନ ୧୬. ନୀଳାଚଳ ୧୭.ପ୍ରଭୁ ୧୮. ଜୀବ ପରମ ୧୯.ଶରଣ ୨୦.ନାମ ବ୍ରହ୍ମ ୨୧.ଶୁଦ୍ଧ ଭାବ ୨୨.ହାଟ ୨୩. ବଟ ବିହାରୀ ୨୪.କୃପା ଦୃଷ୍ଟି ୨୫. ଅମୀୟ ରସ ।
ଗୋସ୍ୱାମୀ ବାହୁଡା ଦାସଙ୍କ କର୍ମ କ୍ଷେତ୍ର ଜ୍ଞାନ ପୀଠ କୁଶକଂଟାର କେତେକ ଛାପ, ତାଙ୍କର ରଚନାବଳୀରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ତାଙ୍କର ରଚନାବଳୀରେ ଅନେକ ଅକୁହା କଥା ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ କବିତା ଅପୂର୍ବ ମାଧୂର୍ଯ୍ୟ ଭାବରେ ଭକ୍ତି ରସରେ ରସାଣିତ । ତତ୍ତ୍ୱ ଜ୍ଞାନର ଚେତନା ମାନସ ପଟରେ ଉଙ୍କି ମାରେ, ସେଇ ପ୍ରିୟ ଭଜନ “ନୂଆ ଘର ଖଣ୍ଡି ଦିନେ ପୁରୁଣା ହେବ” । ସତରେ ୟେ ଭଜନ କେତେ ତତ୍ୱ ଭିତିକ ଆଉ ଚେତନା ଦାୟକ । ୟେ ଭଜନଟି ସେହି ପ୍ରାତଃ ସ୍ମରଣୀୟ ମହାନ ସନ୍ଥ ଗୋସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଦୁଇ ଶହ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା । ହେଲେ ସେ ଭଜନ, ପହିଲି ଫଗୁଣର ପହିିଲି ଛୁଆଁରେ ୟେ ମନକୁ ଆନେ୍ଦାଳିତ କରେ । ଚେତାଇ ଦିଏ ଜୀବନର ନୂତନ ଚେତନା, ଥରାଇ ଦିଏ ହୃଦୟ ତନ୍ତ୍ରୀକୁ । ଆବେଗରେ ମନ ଭରିଯାଏ । ଜୀବନ ବଂଚିବାର ନୂଆ ରାହା ନେଇ, ୟେ ମନ ଖୋଜେ ସେଇ ପରମ ପୁରୁଷକୁ । ଜୀବନର ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ବାଟ କଢାଏ । ପ୍ରକୃତରେ ଚେତନା ଓ ଭାବ ଭକ୍ତିରେ ଜନ ମନକୁ ଆକର୍ଷଣ କରୁଛି । ଏହା କେବଳ ମୋର ନୁହେଁ । ଆପଣ ମାନେ ବି ଏଇ ଭାବରେ ଅଭିଭୂତ ହେଉଥିବେ । ଶେଷରେ, କୋଟି କୋଟି ନମନ ବାହୁଡା ଚରଣେ ।
ସା-ବାଇଁଣ୍ଡୋଳ, ଖୋର୍ଦ୍ଧା
ମୋ-୯୧୭୮୫୦୧୪୪୪
JOY BAHUDA
